Gdy byłem małym chłopcem, znajomi z Pragi przywieźli rodzicom w prezencie kilka secesyjnych plakatów. Przez długie lata fascynowały mnie swym pięknem, delikatnością i niezwykłością ujęcia tematu - przedstawiały samochody, motocykle i rowery czeskiej firmy Laurin & Klement na... Biegunie Północnym. Wiele godzin mogłem wpatrywać się w popękane, śnieżnobiałe lodowce i kry, błękitne ślady pneumatyków w śniegu i pojazdy na pierwszym planie. I nigdy nie zapomnę ślicznej cyklistki w pumpach... i napisu "Pole du Nord" na ciemnym błękicie nieba nad nią.

Plakaty oczywiście gdzieś zaginęły, ale uwielbienie dla organicznej kreski i plamy secesyjnej litografii pozostało.

Litografia, jako najmłodsza technika graficzna, doskonale wpasowała się w czas przełomu wieków i zrewolucjonizowała wizualny wyraz plakatu: operując wyraźną plamą i mogąc być drukowaną w dużych nakładach, opanowała ulice ówczesnych miast. Nie do przecenienia było zainteresowanie tą techniką największych artystów epoki: J. Chéreta, A. Muchy, H. de Toulouse-Lautreca i innych, którzy wynieśli tym samym sztukę na ulice, a plakat podnieśli do rangi sztuki, wywierając silny wpływ na ekspresję późniejszych prądów w sztuce. Rower, jako jeden z symboli epoki, często gościł na plakatach tego okresu...

H. Thiriet, plakat "Cycles & Accessoires Griffiths", litografia. Paryż, 1898, drukarnia J. Barreau.

Fragment plakatu Williama Bradleya "Victor Bicycles", litografia. Boston, drukarnia Forbes, 68 x 104 cm.

Henri de Toulouse-Lautrec, plakat "La Chaîne Simpson", litografia. Paryż, 1896, drukarnia Chaix, 80 x 118 cm.

Steinlen, plakat "Motocycles Comiot", litografia. Paryż, 1899, drukarnia Ch. Verneau, 92 x 133 cm.

Tekst i skanowanie: Qba "jamala" Larysz (jamala@krakow.home.pl) 1999 Opracowanie: Szymon "Zbooy" Madej (ysmadej@cyf-kr.edu.pl) 1999

14.10.99 12:25