Łemkowskie rowery

Płaj nr 11 (10 KB) Ale było wesoło. Krów się jeszcze nie pasło, bo było zimno, a i trawa jeszcze nie puściła. Może by zrobić jakiś rower, bo energia rozsadzała człowieka, trzeba by było trochę popsocić. Rower typowy dla tego wieku na Łemkowszczyźnie to wycięte z drzewa dość grube widełki, symetrycznie rozstawione względem siebie. Ucinano je u nasady, tak aby pozostało około dziesięciu centymetrów na umieszczenie kierownicy. Z tyłu po obcięciu ramion pozostawiano około pięćdziesięciu centymetrów długości. Do tych ramion przybijano kawałek drewna, w którym wyrabiano "szyngle" (osie), a na tych szynglach umieszczano wyrżnięte piłą z okrąglaka kółka, w których przewiercano otwór i nakładano z jednej i drugiej strony na ośki, a następnie blokowano klinikiem, aby przeciwdziałać spadnięciu tych krążków. Z przodu do specjalnego wycięcia w kierownicy wkładano widełki, w które wpasowywano trzecie koło. Po umocowaniu tych widełek w otworze wywierconym u nasady ramy wystarczyło zrobić w górnym położeniu skrzyżowanie zwane kierownicą i już można było śmigać z górki po "tłoku" (zielona murawa, wypasiona łąka, pastwisko wspólne dla całej wsi). Rowerów tych produkowałem bardzo dużo, ponieważ stale ułamywały mi się szyngle. Chociaż nie ważyłem wtedy więcej jak dwadzieścia kilogramów.

Pasji, jaka mnie ogarniała przy produkcji tych rowerów, nie da się opowiedzieć. Chociaż połamałem ojcu wszystkie świdry i dostawałem za to, nikt nie był w stanie oderwać mnie od tej czynności. Ale za to miałem zawsze nowy rower, ku niemałej zazdrości gawiedzi. Często po równej drodze holowaliśmy się nawzajem, jaka to była radość jechać na rowerze własnej produkcji. Kiedy dzisiaj, z perspektywy czasu, patrzę na to, nie mogę się nadziwić, jak bez prawie żadnych narzędzi mogłem konstruować te rowery.

Nie tylko rowery się wykonywało. Różnego rodzaju inne środki lokomocji takie jak "taradaje", "teliżki", różnego rodzaju wózki, taczki, wszystko, co miało kółka i na czym można było zjeżdżać z górki, było dobre.

M. Źrołka: Ja Łemko. Płaj, nr 11, Warszawa 1995, s. 17.


Copyright © 1999 by Towarzystwo Karpackie
Znalazł i wklepał Adam Kulesza (akulesza@klio.umcs.lublin.pl) 1999
Zamieścił Szymon "Zbooy" Madej (ysmadej@cyf-kr.edu.pl)
    15.10.99 12:12